درباره ما

شهید سیدمرتضی آوینی: مهم‌ترین دارایی و سرمایه‌ی یک مجموعه یا برند، هویت آن است.

محصول هنری "روایت فتح" یکی از معدود محصولات هنری در تاریخ انقلاب اسلامی است که صاحب نظریه و سبکی منحصربه‌فرد است و این سبک تشکیل‌دهنده‌ی هویت و وجه ممیزه‌ی آن از سایر محصولات مشابه می‌باشد.

آفریننده‌ی این اثر از چنان قوتی در اندیشه و همچنین فنون سینما، ادبیات، موسیقی و... برخوردار بود که توانست جریان هنری انقلاب اسلامی را راهبری کند و به تعبیری دیگر، بانی مکتب هنری خاص انقلاب اسلامی باشد.

بنیاد روایت فتح که از آثار حرکت مبارک مجموعه‌ی مستند روایت فتح است، نخستین مؤسسه‌ی هنری دانش‌بنیان است که می‌تواند متناسب و درخور شئونات تفکر انقلاب اسلامی صاحب آفرینش هنری در غالب رشته‌های نمایشی، تجسمی، شنیداری و ادبی باشد.

 تعاریف:

- بنیاد: معرف سازمانی متشکل و منظم، شامل واحدها، انجمن‌ها و گروه‌هایی که برای انجام فرآیندها و فعالیت‌هایی در حوزه‌ی هنر که در سال 72 تشکیل و به ثبت رسیده است.

- فرهنگی: صفت این بنیاد را بیان می‌کند و معرف ماهیت عملکردهای این بنیاد است و حدود و ثغور فعالیت‌های آن را مشخص می‌نماید.

- هنـر :صفت این بنیاد و معرف جان‌مایه‌ی عملکرد آن است که حدود و ثغور فعالیت‌های آن را معین می‌کند . این واژه از عنوان فرهنگی برای معرفی ماهیت بنیاد روایت فتح، دقیق‌تر و متشخص‌تر است.

- روایت فتح: نام این بنیاد است که از تعبیر امام خمینی(ره)با عنوان "فتح الفتوح" که به تحول انفسی مردم ایران در شهادت‌طلبی و جهاد در راه خدا اشاره داشت، اخذ شده است. فی‌الواقع روایت فتح، نام تشکلی است که تلاش دارد روایت‌گر این تحول انفسی، رویگردانی انسان از امر دنیا و بازگشت او به سوی تعالی الهی باشد.

- شهید آوینی: سیدمرتضی آوینی، به‌‌عنوان پایه‌گذار و صاحب ایده‌ی اولیه‌ی بنیاد روایت فتح است که به جهت اشراف و تسلط به انواع هنرها و مباحث حِکمی هنر، و تجربیات عمیق فکری و عملی در رشته‌های هنری و آثار به‌جا مانده از او، شأن استاد و راهبر جریان عمل بنیاد فرهنگی روایت فتح دارد.

سؤال: چرا راه و روش و آراء شهید آوینی راهبرد و خط مشی روایت فتح را تعیین می‌کند؟

1. پایه‌گذار و بانی روایت فتح به‌عنوان یک مؤسسه، به عنوان یک نظریه، به عنوان یک تجربه و به عنوان دست‌آورد ارزشمند هنری، شهید آوینی است و به عبارت دیگر پدیده‌ی روایت فتح به ایشان تعلق دارد.

2. رابطه‌ی نظریات شهید آوینی با روش و منش رهبران انقلاب، حضرت امام و حضرت آقا، رابطه‌ی طولی است و کاملاً در چهارچوب ایشان است. آن‌چه این بزرگواران در عرصه‌ی هنر اجمالاً فرموده‌اند، شهید آوینی به تفصیل کشیده‌اند.

3. شهید آوینی از معدود صاحب‌نظران هنر است که آراء و نظریات او هم‌پا با تجربیات عملی است و این‌چنین بیش‌ترین بخش از عقاید او آزموده شده و امتحان پس داده‌اند.

4. در قیاس با اندیشمندان و متفکران حوزه‌ی هنر انقلاب، از جمله علامه محمدتقی جعفری، آیت‌ا... جوادی آملی، محمد مددپور، آیت‌ا... حائری شیرازی، محمدعلی رجبی دوانی، محسن نفر، احمدرضا معتمدی، حسن بلخاری، محمدرضا ریخته‌گران و... جامع‌ترین و فراگیرتریننظرات را که شامل عمده‌ی رشته‌ها و شاخه‌های هنر می‌شود، داراست.

5. اندیشمندان و متفکران مذکور غالباً صاحبِ نظریات کلی در مبانی و غایات هنر هستند، اما شهید آوینی علاوه بر این در شیوه‌ها و روش‌ها نیز صاحب نظریاتی مفصل، جزئی، دقیق و متأملانه است.

هدف غایی:

"هنر برای وصول به حق" به‌عنوان هدف غایی، سیر هنری در حیث فردی، پیش از آن‌که محتوا و موضوع تولید هنری معین شود، یک سلوک معنوی به سوی حق است؛ هم برای خویشتن هنرمند و برای مخاطبان او. و البته لامحاله قهری است که بر موضوع و محتوا هم اثر خواهد گذاشت. لذا فرآیندهای هنری در یک سازمان و حیثیت جمعی هم باید متناسب با این هدف غایی ترسیم و طراحی شوند.

هدف عملیاتی:

- روایتِ تحولات و افق‌های انسانی انقلاب اسلامی - ایجاد و تقویت جریان هنر انقلاب اسلامی - معرفی و تبیین هنر حقیقی - تربیت هنرمندان انقلاب اسلامی

چشم‌انداز:

بنیاد هنری روایت فتح باید به ترازی برسد که: - مرجع فکری و عملی جامعه‌ی نیازمند آشنایی با معارف انقلاب اسلامی باشد. - مرجع فکری و عملی جریان هنری انقلاب اسلامی باشد. - کانون وقوع رویدادها و تجربه‌های هنری غنی و ارزشمند و پیدایش سبک‌ها و جریانات هنری در رشته‌های مختلف باشد. - مرکز تولید نظریات و تئوری‌های نوین و پیشرو هنر در چهارچوب دستگاه فکری انقلاب اسلامی باشد. - نهاد هدایت و سازماندهی واکنش سریع هنرمندان به رویدادهای آینده‌ی انقلاب اسلامی باشد.

رسالت:

1- روایت‌گری تحول انفسی انسان معاصر از عالم جاهلیت به سمت اهداف عالی انسانیت (قرب الهی) به زبان هنر.

2- نقش‌آفرینی محتوایی و ساختاری متناسب با گام دوم انقلاب اسلامی و افق‌های آن، به زبان هنر.

3- معرفی، تشریح و تصویرسازی عالم معنوی و نوین انقلاب اسلامی با زبان هنر .

4- بازتعریف از مفهوم هنر به مثابه "زبان" و نه ابزار.

پیشینه:

بعد از پیروزی بزرگ عملیات طریق‌القدس در سال 60، امام در پیام خود به رزمندگان چنین فرمودند: "آنچه برای اینجانب غرورانگیز و افتخارآفرین است، روحیۀ بزرگ و قلوب سرشار از ایمان و اخلاص و روح شهادت‌طلبی این عزیزان - که سربازان حقیقی ولی‌ا..ّ.‌الاعظم ارواحنا فداه هستند - می‌باشد و این است فتح ‌الفتوح " شهید آوینی متأثر از این جمله، قسمت یازدهم مجموعه‌ی مستند حقیقت که گزارشی از عملیات مذکور بود را "...و این است فتح الفتوح" نام گذاشت و به موضوع جوانان، ایمان و شهادت‌طلبی و تحول انسان توجه نمود. بعدها که ایشان در سال 64 تولید مجموعه مستندهای جنگی را از سر گرفت، باز همین مضمون فحوای کلی تمام قسمت‌های این مجموعه را تشکیل می‌داد. یعنی مظاهر تحولی که در انسان انقلاب اسلامی رخ داده و او را از متن جهالت مدرن به رسالت الهی مبعوث کرده است.

لذا نام این مجموعه متأثر از همان فرمایش امام، روایت فتح شد؛ روایت فتح انسان توسط انقلاب اسلامی. تولید برنامه‌های روایت فتح در سال 67 با پایان جنگ به آخر رسید. اما سه سال بعد با سفارش اکید مقام معظم رهبری، مؤسسه‌ی روایت فتح پایه‌گذاری و تولید سری جدید این مجموعه آغاز شد. سیدمرتضی آوینی در جریان تولید یکی از برنامه‌های این مجموعه به شهادت رسید و از سال 72 با انگیزه‌ی گسترش این حرکت و به تعبیر رایج، ادامه‌ی راه شهید آوینی، بنیاد فرهنگی روایت، تأسیس و انجمن‌ها و واحدهای دیگری در کنار گروه مستندسازی روایت فتح افزوده شد و تا امروز، 26 سال است که مشغول فعالیت هستند.

نظریه‌ی روایت فتح:

"روایت فتح، روایتی دیگر از بعثت دیگرباره‌ی انسان..." مجموعه‌ی روایت فتح، به‌عنوان یک اثر هنری، دارای مختصات ویژه‌ای است که بالقوه «مکتب هنری روایت فتح» را شکل می‌دهد. مکتب روایت فتح بر دو پایه استوار است:

1. روایتی دیگر : تکنیک‌ها و متدهای خاصی که متناسب با این زوایه‌ی نگاه در فرآیند تولید آثار روایت فتح پیدا شده و تشکیل دهنده‌ی فرم (سبک) روایت فتح هستند؛ از جمله، فضاسازی بر اساس صداقت محض، صمیمیت و باورپذیری مخاطب، تکیه بر ادبیات کلاسیک، موسیقی خاص و نامتعارف، تدوین و سایر خصوصیات فنی... تکیه بر خودسازی و صفای باطنی برای وصول به کیفیت هنری مطلوب و تقرب هرچه بیش‌تر به حقیقت سوژه‌ها. و ریشه‌ی این سبک به فلسفه‌ی هنر متفاوتی است که شهید داشته باز می‌گردد که شرح آن در مقاله‌ی "منشور تجدید عهد هنر" آمده است.

2. بعثت دیگرباره‌ی انسان : زوایه‌ی نگاه خاص به موضوعات و سوژه‌های انقلاب که برخاسته از تعبیر فتح الفتوح حضرت امام، کندوکاو تحول و تعالی انسانی در بطن همه‌ی وقایع و رویدادهای عالم است. خروج از جاهلیت ثانی و رویکرد به عالم ایمان و خداپرستی. کشف حقیقت باطنی واقعیات انسانی و... در حقیقت این نظریه مبتنی بر تعریف کلی شهید آوینی از هنر (شیدایی حقیقت + قدرت بیان) هنر را ترکیبی از توانایی و تجربه‌های فنی آفرینش اثر با حکمت و معرفت نشان می‌دهد. دنباله‌ی این نظریه، سلوک هنری خاصی را برای هنرمند تعریف می‌کند که - خلاف آن‌چه اکنون در محافل هنری رایج است - همسو با سلوک معنوی است و مدارج عرفانی و اخلاقی را در پیش راه هنرمند دارد.

راهبرد:

تکیه بر شهید آوینی در طی طریق روایت فتح (به واسطه‌ی تفصیلات فوق) و رجوع به سایر اندیشمندان هنر انقلاب و بهره‌برداری و الهام‌گیری از آراء ایشان، در دو محور ذیل: - عملی: احیای سبک و مکتب روایت فتح در تمام فعالیت‌ها و تولیدات هنری بنیاد. - نظری: ثبت و ضبط و سندپردازی علمی از نظریه‌ی روایت فتح (تأسیس آکادمی روایت فتح). فعالیت پژوهشی + فعالیت رسانه‌ای.

راهبردها (بر اساس بیانیه‌ی گام دوم):

بنیاد فرهنگی روایت فتح بر اساس توصیه‌های مقام معظم رهبری در بیانیه‌ی گام دوم نقش‌های ذیل را می‌تواند به عهده بگیرد: 1. علم و پژوهش: با توسعه‌ی نظریه‌ی روایت فتح، یک جریان تولید علم در عرصه‌ی هنر رخ می‌دهد و باب جدیدی از دست‌آوردهای هنری مبتنی بر معتقدات ایمانی باز می‌شود و ان شاءا..ّ. نقطه‌ی آغاز هنری نوین برای تمدن نوین اسلامی خواهد بود.

2. معنویت و اخلاق: با گسترش و ابرام بر محور اول نظریه‌ی روایت فتح، رشد هنری یک هنرمند، مستلزم رشد معنوی و اخلاقی او خواهد بود و دست‌آوردهای جدیدی را در پیوند و اتحاد دین با سبک زندگی هنرمندان (همان فعالیت هنری) فراخواهد آورد.

3. اقتصاد: دارایی‌های بنیاد روایت فتح به علاوه‌ی تجربیات موفق گذشته این ظرفیت را فراهم می‌کند که بنیاد امکان تولید ثروت از محصول فرهنگی و هنری خود را داشته باشد و این هم در راستای تولید ثروت و اقتصاد بدون نفت کارساز است و هم باعث کم کردن بار هزینه‌ها از بیت‌المال مسلمین، خودکفایی و استقلال اقتصادی می‌شود.

4. عدالت و مبارزه با فساد: بارزترین اثر نظریه‌ی روایت فتح، مبارزه با فساد اخلاقی و فکری در حوزه‌ی هنر و باز کردن راهی تازه در پیوند، بلکه اتحاد میان هنر و اخلاق است. اگرچه در رویکردهای محتوایی و تولید محصول انجمن‌ها هم امکان پرداختن به این موضوع محفوظ می‌باشد.

5. استقلال و آزادی: با تحقق نظریه‌ی روایت فتح، «استقلال فکری» و خروج از پیله‌ی غرب‌زدگی میسر خواهد شد و اساساً باب جدیدی از تعاریف مفاهیم در نسبت با معرفت دینی و الهی باز خواهد شد.

6. عزت ملی، روابط خارجی، مرزبندی با دشمن: در این زمینه‌ها نیز بر اساس محور دوم نظریه‌ی روایت فتح، مباحث تازه و مؤثری در دل آثار تولیدی طرح خواهد شد.

7. سبک زندگی: همچنان که در بند 2 این بخش اشاره شد، نظریه‌ی روایت فتح، بدان معنا که روال جدیدی در شیوه‌های هنری تولید آثار بنا می‌کند، نهایتاً منجر به تحول در سبک زندگی هنرمندان می‌شود.

رویکردها:

1. ترویج و تکیه بر «هنر استعلایی»

2. توجه به هنرهای سنتی و سنت‌های هنری و میراث هنری و ادبی ایران.

3. اعراض از ویژگی‌های مدرن هنر (از جمله نسبیت‌گرایی در زیبایی‌شناسی و...) و گرایش به ویژگی‌های هنر کلاسیک، در عین بهره‌گیری همه‌جانبه از ابزارهای مدرن و تکنولوژیک.

4. توجه به جنبه‌های باطنی و عرفانی سوژه‌ها، اعم از رویدادها و شخصیت‌ها.

5. تکیه بر فطرت انسانی مخاطب، و نه ذائقه‌های عصری.

راهکار‌ها:

1. سامان‌دهی به عناوین و ساختارهای حقوقی و سازمانی بنیاد و رفع نقایص مربوطه.

2. اولویت اشراف مدیران انتصابی واحدهای بنیاد بر آراء شهید آوینی، آشنایی تخصص و علمی با مباحث هنر و همچنین جسارت تحول‌گرایی در این مباحث.

3. تولید مجدد مجموعه‌ی مستند روایت فتح در قالب و سبک شناخته‌شده‌ی خود، اما با سوژه‌های روزآمد.

4. بازخوانی نگرش و تحلیل‌های شهید آوینی در هنرهای گرافیک، سینما، مستند، موسیقی و نمایش و بازآفرینی آن نگاه در تولیدات هنری انجمن‌های مربوطه.

5. برگزاری برنامه‌ها، ورکشاپ‌ها، نشست‌ها و مراسمA ویژه برای بازخوانی و نقد و مباحثه در آثار شهید آوینی و همچنین موضوعات روز هنر.

6. سامان‌دهیسازوکار آموزش و تربیت روایت فتح در قالب مدل‌های کارآموزی.

7. ایجاد رسانه‌های مجازی و حقیقی جهت تبیین و گسترش نظریه‌ی روایت فتح.

8. تربیت و تعالی اعضای مجموعه در راستای اهداف بنیاد. (نگاه به مدیریت داخلی، به مثابه هدایت)

9. گسترش انجمن‌های بنیاد از جمله در زمینه‌ی ادبیات و موسیقی